Cumhuriyet Gazetesi Ses Kayıtlarını Yayınladı

Cumhuriyet Gazetesinin haberine göre; TBMM Amasra Maden Kazasını AraÅŸtırma Komisyonu’nun toplantısına katılan Türkiye TaÅŸkömürü Kurumu (TTK) Genel Müdür Yardımcısı Muharrem Kiraz, madende -320 kota hava saÄŸlayan pervanenin tamir edilmesi için saatlerce gelmeyen “kelepçe” ile ilgili facia günü yapılan görüşmenin ses kaydını dinletti. Milletvekillerine dinletilen, saat 11.30’da yapılan konuÅŸmaya iliÅŸkin ses kaydında; pervanenin tamiri için gelecek personel, “Vardiyaya gece geleceÄŸim” demesine raÄŸmen üretime devam ediliyor.

Bartın’ın Amasra ilçesinde Türkiye TaÅŸkömürü Kurumu’na ait maden ocağında 14 Ekim 2022 tarihinde 42 madencinin yaÅŸamını yitirmesiyle sonuçlanan faciaya iliÅŸkin TBMM’de kurulan Amasra Maden Kazasını AraÅŸtırma Komisyonu bugün toplandı.

Toplantıda, Türkiye Taş Kömürü Kurumu yöneticileri ikinci kez sunum yaptı ve milletvekillerinin sorularını yanıtladı.

CHP ve HDP milletvekilleri; TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın bütçesine iliÅŸkin görüşmelerin yapıldığına dikkat çekti, araÅŸtırma komisyonu toplantısının, bütçe görüşmeleri ile aynı güne denk getirilmesini eleÅŸtirdi. Komisyon BaÅŸkanı Taner Yıldız ise eleÅŸtirilere; her iki komisyonda da Bakanlık yardımcılarının olduÄŸunu ve komisyon çalışmalarının aksamadığı karşılığını verdi.

CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, “Ben Amasra’daki facia ile ilgili bakana soru soramayacağım” diyerek, Bakan Fatih Dönmez’e de Amasra faciasıyla ilgili soru sorma haklarının ellerinden alındığını ifade etti.

Yavuzyılmaz, “Belki Enerji Bakanı birinci sorumlu çıkacak. Toplantılar aynı gün kesiÅŸtirilmeyebilir. Enerji Bakanlığının Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki tarihi belli. Neden araÅŸtırma komisyonuna bakanın kendisi gelmiyor ve ifade vermiyor?” diye sordu. AKP’li milletvekilleri “Ä°fade vermiyor” sözüne tepki gösterdi ve kısa süreli bir gerginlik yaÅŸandı.

Toplantıya Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Şeref Kalaycı ve Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdür Yardımcısı Muharrem Kiraz, katıldı.

Milletvekillerine sunum yapan Müdür Yardımcısı Kiraz, ocaktaki yangının ne zaman söneceğinin belli olmadığını ve sönmesi için ortama azot basıldığını söyledi.

Kiraz, şunları belirtti:

Aspiratör ihalesiyle ilgili olarak uygulanan ceza miktarının ne olduğu, sorulmuştu. Yüklenici firmanın imzalamış olduğumuz sözleşme bedeli 385 bin Euro üzerinden, binde bir ceza uyguluyoruz. Günlük ceza, 385 eurodur. Kendisinin bize başvurduğu tarihten, sözleşme tarihinden yaptığımız kur hesaplamasında günlük ceza miktarı 744 liradır. Cezalık olarak firmanın süresi 67 gün, bununla birlikte çarptığımızda 478 bin 652 lira bir ceza olacak. Yalnız buradaki işlem faturanın ödendiği günkü kurdan tekrar hesaplanacak.

“Ä°HTÄ°YAÇ OLAN HAVA 3 BÄ°N 750 METREKÃœP”
Daha önce yapılan üç müessesimizde yapılan ihaleyle alakalı olarak… Daha önceki ihaleler 2011 yılında farklı firmalardan yapıldı. Kapasite 11 bin 500 iken biz 3 bin 750 metreküp (hava) veriyoruz, fazla zarar versek zararlı mı olur, ÅŸeklinde soru vardı. Havayla alakalı. OcaÄŸa verilecek hava miktarı, ocak açıklığıyla ilgili, üretim ayakları, hazırlık, galeri ve tavan dikkate alınarak, gelecekteki üretim planlamasına göre yapılıyor. Bu planlamada ocakta çalışacak maksimum işçi sayısı, yayılan gaz hacmi, oluÅŸan toz miktarı, kullanılan patlayıcı madde miktarı, hava hızı, çalışan makinalar vb. hususlar dikkate alınarak hava miktarı hesaplanmaktadır. Amasra müessesinde ihtiyaç olan maksimim hava miktarı 3 bin 750 metreküp olarak hesaplanmıştır, mevcut aspiratörün istenilen hava miktarını karşılayacak ÅŸekilde kanat ayarları yapılmıştır. Hava miktarının ihtiyaçtan fazla artırılması durumunda termal konfor ÅŸartları olumsuz yönde etkilenir, kömürün kendiliÄŸinden yanma riski artar, bastırılmış tozun yeniden havaya kalkması gibi olumsuzluklar ortaya çıkacaktır.

“HAVA YÖNÃœ ÇEVRÄ°LSE DÄ°ÄžER İŞÇİLER ZARAR GÖRÃœRDÃœ”
Aspiratör alınması gecikmeseydi bu kaza yaşanır mıydı?... Aspiratörün değiştirilmemesinin kaza ile illiyet bağı bulunmamaktadır. Patlamadan sonra havalandırma tersine çevrilmiş olsaydı, oradaki arkadaşlar kurtulacak mıydı? Amasra müessesi havalandırma şebekesi incelendiğinde 6 bin metresi kirli hava yolu, 11 bin 500 metresi temiz hava yolu olarak kullanılmaktadır. Kirli hava yolunda hiçbir çalışma alanı bulunmamaktadır. Eğer havalandırma tersine çevrilseydi temiz hava yolunda bulunan bütün çalışanların can güvenliği tehlikeye girecekti.

Genel Müdürlükten talep edilen iki tane sondaj makinası Amasra müessesinin hesabına geçmiştir. Müessesemizde yeterli miktarda sondaj makinası mevcuttur. Çalışmalarda aksama olmamıştır. Tozla mücadeleyle alakalı, bu konuyla ilgili çalışmalar diğer tüm müesseselerde olduğu gibi Amasra Müessese Müdürlüğümüzde de yapılmaktadır. Amasra müessesemizde 2022 yılı kaza tarihine kadar 52 bin 750 kilogram serpilmiştir. Ayrıca 26 noktadaki su barajları da 2010 adet su torbası kullanılarak, 80 bin 400 lire su aktif hale getirilmiştir.
TOZ ORANI: ‘EVET YÃœKSEK’
‘Toz oranı 2,75 çıkmış fazla deÄŸil mi?’ Solunabilir tozla alakalı yönetmelikte bu deÄŸer 2,4 miligram metreküp olarak tanımlanmaktadır. Evet, 2,75 yüksek. Yapılması gereken toz oranı aşıldığı zaman yapılan iÅŸler burada tekrarlanmış. Bastırılması için sulama iÅŸlemleri yapılmış ve tekrar toz ölçümleri yapılmış. Yapılan en son ölçümde deÄŸer 0,43 olarak tespit edilmiÅŸtir.

KAZADAN BİR AY ÖNCE DENETİM YAPILMIŞ
Kiraz, Amasra’daki maden faciasından bir ay önce denetim yapıldığını ise şöyle açıkladı:

Ä°ÅŸ güvenliÄŸi EÄŸitim Daire BaÅŸkanlığı kurum içi denetim yapıyor mu? Evet, kurumumuz Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve Daire BaÅŸkanlığına baÄŸlı Denetim BaÅŸ MühendisliÄŸi teknik elamanları tarafından iç yönergemizde altı ayda bir denetleme yapılacağı ifade edilmiÅŸtir. Denetim birimimiz yaklaşık iki aylık periyotlarla denetim yapmaktadır. Amasra müessesesinde 2021 yılında 6, 2022 yılında 4 denetim gerçekleÅŸmiÅŸtir. Denetimlere ait kayıtlarımız tutulmaktadır, ilgili makamlara da sunulmuÅŸtur. 2-5-7-9’uncu (Eylül) aylarda denetim yapılmıştır.
Kiraz, Amasra’daki işçi açıyla ilgili talepte bulunup bulunmadıklarına iliÅŸkin soruya ise “Yeni bir norm kadrosu çalışması yaptırılmıştır, bu çalışma sonunda yer altı 11 bin 500, yer üstü 2 bin 500 olan toplam 14 bin kadro, yeni haliyle yer altı için 8 bin 750 ve yer üstü için 2 bin ve toplamda 10 bin 750 olarak önerilmiÅŸtir” dedi. Kiraz, 2022 yılında 4 bin, 2006 yılında 1126, 2009 yılında 3 bin 60, 2019 yılında 1500 işçi alımı yapıldığını söyleyerek, yeni işçi alımı için gerekli giriÅŸimleri yapacaklarını belirtti.

Kiraz, “Norm kadro 5 milyon ton yıl üretim hesabıyla birlikte 14 bin olarak dizayn edilmiÅŸti, fakat ÅŸu an mevcut 2 milyon 100 bin ton yıl ile birlikte yapmış olduÄŸumuz çalışmada 10 bin 750’ye norm kadromuz, yeniden düzenlendi. Toplu işçi alımıyla ilgili olarak da müesseselerimizin ihtiyaçları ve mevcut durumları dikkate alınarak, yeni bir çalışma yaptık” diye konuÅŸtu.

Kiraz, kazada hayatını kaybeden madencilerin tecrübeleriyle ilgili ise “ArkadaÅŸlarımızdan 7 tanesi 14 yıllık, 1 tanesi 8 yıllık, 3 tanesi 7 yıllık, 31 tanesi 4 yıllık tecrübeye sahip” diye bilgi verdi. Kiraz, 2022 yılında 15’i maden mühendisi olmaz üzere 35 mühendis ve 43 teknik elamanın Amasra müessesine alındığını belirtti.  

ACİL DURUM TATBİKATI KAZADAN İKİ AY ÖNCE YAPILMIŞ
Kiraz, metan gazı seviyesiyle ilgili soruyu da yanıtlayarak, metan seviyesinin yükselmesi halinde yapılanlarla ilgili görüşmelerin yer aldığı iki örnek ses kaydını milletvekillerine dinletti.

Kiraz, Amasra’daki kayıtların da savcılığa verildiÄŸini açıkladı. Kiraz, Amasra’da kurtarma planı olduÄŸunu belirterek; Eylül 2021 yılında 39 sayfadan oluÅŸan acil durum eylem planı hakkında bilgi verdi. Kiraz, Amasra’da düzenli olarak acil durum tatbikatlarının yapıldığını da açıklayarak, “En son acil durum tatbikatı 10 AÄŸustos 2022 yılında yapılmıştır. Bununla ilgili de kayıtlar mevcuttur” dedi.

18 İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI VAR
Kiraz, müessesedeki iÅŸ güvenliÄŸi uzmanı sayısına iliÅŸkin de “Amasra Müessesesi Müdürlüğü’nde 2 A sınıfı iÅŸ güvenliÄŸi uzmanı, 4 B sınıfı, 12 C sınıfı iÅŸ güvenliÄŸi uzmanı olarak üzere toplam 18 iÅŸ güvenliÄŸi uzmanı görevlendirilmiÅŸ olup, sayı iÅŸletme için yeterlidir” diye bilgi verdi.  

Kiraz, müessesedeki sensörlere ilişkin de değerlendirmede bulunarak, olayın olduğu ana ilişkin gaz değerlerine ilişkin kayıtların tutulduğunu ve soruşturmayla ortaya çıkacağını bildirdi.

HAVALANDIRMAYI YAPAN PERVANELERDEN BİRİNİN BOZULAN KELEPÇESİNE İLİŞKİN SES KAYDINI DİNLETTİ
Kiraz, olay günü bozulan pervaneye bir türlü getirilmeyen kelepçeyle ilgili personelin yaptığı görüşmenin ses kaydını dinletti. Kiraz, “Olay yerini havalandıran 4 pervaneden biri arızalıymış, arıza kelepçeden kaynaklanmış, neden giderilmedi? Bu da soruÅŸturma aÅŸamasında basına yansımız ifadedir. Taktir edersiniz ki bu soru da mahiyeti itibariyle iÅŸ akış, tertip düzeni baÄŸlamında soruÅŸturmayı yapan makamlarca açıklığa kavuÅŸturulması gereken bir husustur” dedi.

“VARDÄ°YAYA GECE GELECEĞİM”
Olay günü saat 11.30’a ait olan ses kaydında, -320’nci rekupta pervanenin arızalandığını anlatan personel, “Metanda bir artış görünmüyor” diyor. Görüştüğü personel ise “Vardiyaya gece geleceÄŸim” diyerek, tamiratı akÅŸam yapabileceÄŸini ifade ediyor.

“3 PERVANE YETERÄ° MÄ°KTARDA HAVALANDIRDI”
Türkiye TaÅŸkömürü Kurumu Karadon Müessese Müdürü Fazıl Uncu, “KonuÅŸulan konu 11’den sonra pervanenin bir tanesinin arızalı olduÄŸu ve bu nedenle gazın yükseldiÄŸi ile ilgili olarak, olaydan önce 18,09’a baktığımız zaman grafiÄŸe saat 12’den itibaren 18’e kadar grafikte hiçbir yükselme yok. Pervane çalışmamış olsa dahi 3 tane pervanenin yeteri miktarda havalandırdığı ve gaz deÄŸerlerinde bir kıpırdama olmadığı bu kayıtlarda görülecektir” diye deÄŸerlendirmede bulundu.  

TUTUKLU EMNÄ°YET MÃœHENDÄ°SÄ°, “MÃœTEAKÄ°P VARDÄ°YAYA TAMÄ°R İÇİN HAZIRLANAN PARÇAYI TESLÄ°M ETTÄ°K” DEMÄ°ÅžTÄ°
Bu pervanenin kelepçesiyle ilgili soruÅŸturma kapsamında ifadesi alınan tutuklu emniyet mühendisi Åžahan Kahraman, -350 kotundan -320 kotuna hava basan 4 pervaneden bir tanesinin arızalı olduÄŸunu açıklayarak, “Bu durum ÅŸefim olan Ferhan GüneÅŸ’e iletilmiÅŸ o da arızayı gidermeye çalışmış. Ancak yukarıdan gelmesi gereken kelepçe gelmediÄŸi için ve vardiyası da bittiÄŸi için müteakip vardiyaya tamir için hazırlanan parçayı teslim ettik. Bir sonraki vardiya bu parçayı takacaktı. Bu havalandırma arızası gaz seviyesinde bir sıkıntıya yol açmamıştı. Bu arıza kaza günü gündüz vardiyasında gerçekleÅŸen arızadır. Öncesinde böyle bir arıza yoktu” demiÅŸti.

ÇALIŞMA BAKANI BİLGİN: İŞLETMENİN HEMEN İŞİ DURDURMASI LAZIM
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin de 11 Kasım 2022 tarihinde Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yaptığı sunumda, Amasra’daki maden faciasına iliÅŸkin “Madende bir patlama olmadan önce, saat 11 civarında bir fan bozulmuÅŸ, bir fan bozukluÄŸu var; fan bozulduktan sonra, okumuÅŸsunuzdur raporları, deÄŸerlerde farklılaÅŸma ortaya çıkmış. Ne yapılması lazım? Ä°ÅŸletmenin hemen iÅŸi durdurması lazım” açıklamasını yapmıştı.

Haber : tempogazetesi.com