Demirtaş: "TTK Yöneticileri Yüzlerce Yılla Yargılanabilir."

CHP Zonguldak Milletvekili Ãœnal DemirtaÅŸ, Amasra faciasındaki soruÅŸturma skandalını Adalet Bakanı’na sordu. Zonguldak Milletvekili Avukat Ãœnal DemirtaÅŸ, TTK Genel Müdürü ve Müesseselerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ercan GebeÅŸ ile ilgili dosyaların ayrılması ile ilgili olarak da; “Bu iki kiÅŸiyi kazanın meydana gelmesinden sorumlu tutan bilirkiÅŸi ön raporu var. Ayrıca Kozlu maden faciası ile ilgili olarak Anayasa Mahkemesi’nin, “etkili cezai soruÅŸturma yapılmaması” na iliÅŸkin kararı var” dedi.

TTK YÖNETİCİLERİ YÜZLERCE YILLA YARGILANABİLECEK DURUMDA

BilirkiÅŸi Ön Raporu’ndaki "Kaza ve Kusur Durumu Çizelgesi"ne göre; Türkiye TaÅŸkömürü Kurumu Genel Müdürü Kazım EroÄŸlu "Havalandırma, Metan Drenajı ve Teknik Personel Sayısındaki Eksiklik" olmak üzere 3 maddeden, Müesseselerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ercan GebeÅŸ ise "Havalandırma ve Metan Drenajı" olma üzere 2 maddeden kusurlu bulunmasına raÄŸmen bu kiÅŸilerin dosyalarının ayrılmasını deÄŸerlendiren Ãœnal DemirtaÅŸ; “ Bu durum TTK yöneticilerinin  yargı yoluyla korunduÄŸunu gösteriyor. Olası kastla 42 kiÅŸinin hayatını kaybettiÄŸi bu elim olaydan, bu kiÅŸileri dosyalarını ayırmak suretiyle sıyırmak ve görevi kötüye kullanma gibi para cezasına çevrilebilecek basit bir suça döndürmek kabul edilebilir deÄŸildir. Bu kiÅŸiler diÄŸerleri gibi yüzlerce yılla yargılanabilecek durumdalardır” dedi.

CHP’li DemirtaÅŸ, Adalet Bakanı Bekir BozdaÄŸ’ın cevaplaması istemi ile verdiÄŸi soru önergesinde ÅŸunları ifade etti;

TTK YÖNETİMİ, YARGI SÜRECİ DIŞINDA BIRAKILMAK İSTENİYOR

14 Ekim 2022 tarihinde meydana gelen olayla ilgili olarak 13 Ocak 2023 tarihinde, Amasra Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı tarafından, Bartın Cumhuriyet BaÅŸsavcılığına bir fezleke sunulmuÅŸ, Bartın Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı tarafından da 19 Ocak 2023 tarihinde iddianame hazırlanmıştır. Bartın Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı iddianamesi ve Amasra Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı tarafından düzenlenen fezleke incelendiÄŸinde, 31.10.2022 tarihli BilirkiÅŸi Ön Raporu’nun tamamının iddianame ve fezlekeye alındığı, iddianame ve fezlekenin ana omurgasını BilirkiÅŸi Ön Raporu’nun oluÅŸturduÄŸu görülmektedir. Ä°ddianame ve fezlekede, BilirkiÅŸi Ön Raporu’na göre kazanın meydana gelmesinde, "Havalandırma, Metan Drenajı ve Teknik Personel Sayısındaki Eksiklik" olmak üzere 3 maddeden kusurlu bulunan TTK Genel Müdürü Kazım EroÄŸlu ile "Havalandırma ve Metan Drenajı" olmak üzere, 2 maddeden kusurlu bulunan Müesseselerden Sorumlu Genel Müdürü Yardımcısı Ercan GebeÅŸ yer almamaktadır. Türkiye TaÅŸkömürü Kurumu’nda en üst düzeyde olan bu iki yönetici hakkında idari yönden bir soruÅŸturma izni talep edilmediÄŸi gibi herhangi bir ÅŸekilde bu iki kiÅŸinin ifadesi alınmamış, usul gereÄŸi ek bir rapor alınması gerektiÄŸi halde, yangından mal kaçırır gibi hazırlanan iddianame ve fezlekede, bu iki isimle ilgili hiçbir deÄŸerlendirme yapılmamış, kusurları açık bir ÅŸekilde BilirkiÅŸi Ön Raporu ile tespit edilen bu iki yönetici yargı sürecinin dışında bırakılmıştır.

ANAYASA Ä°HLAL EDÄ°LÄ°YOR

Anayasa Mahkemesi; 2014/18224 baÅŸvuru numaralı dosya ile ilgili, 09.05.2018 tarihinde verdiÄŸi, 12.09.2018 tarih ve 30449 Resmi Gazete’de yayımlanan kararında; 7 Ocak 2013 tarihinde, Türkiye TaÅŸkömürü Kurumu, Kozlu Müessesinde meydana gelen ve 8 kiÅŸinin hayatını kaybettiÄŸi maden kazası ile ilgili etkili ceza soruÅŸturması yapılmaması nedeniyle yaÅŸam hakkının ihlal edildiÄŸine karar vermiÅŸtir.

Anayasa Mahkemesi’nin ilgili kararında; “Öngörülebilir bir riskin bulunduÄŸu ve bu riskin bertaraf edilmesi için alınması gereken birtakım önlemler olduÄŸu anılan durumda, etkili yargısal sistem kurma yükümlülüğü bakımından somut baÅŸvuruda mutlaka etkili bir ceza soruÅŸturması yürütülmesi gerekliliÄŸi bulunmadığı söylenemez.

Kasten veya kötü muamele sonucu meydana gelen ölüm olaylarında Anayasa'nın 17. maddesi gereğince devletin sorumluların tespitini ve cezalandırılmalarını sağlayabilecek nitelikte bir cezai soruşturma yürütme yükümlülüğü bulunmaktadır.

YaÅŸam hakkı kapsamında devletin sahip olduÄŸu etkili soruÅŸturma yükümlülüğü, sorumluların belirlenmesini ve gerekiyorsa cezalandırılmasını saÄŸlayabilecek bir ceza soruÅŸturması yürütülmesini gerektirmektedir. Kamu makamlarının bilirkiÅŸi raporları ile tespit edilen kusurlu davranışlarının bulunduÄŸu somut olayda, tespit edilen kusur ile gerçekleÅŸen netice arasında ceza hukuku anlamında bir illiyet bağı bulunup bulunmadığının ilgili idare kurullarınca karara baÄŸlanarak adli sürecin sona erdirilmesi etkili soruÅŸturma ilkeleriyle baÄŸdaÅŸmamaktadır” deÄŸerlendirmesinde bulunulmuÅŸ,  etkili ceza soruÅŸturması yapmaması nedeniyle Anayasa’nın 17’inci maddesindeki “YaÅŸam Hakkının” ihlal edildiÄŸini tespit etmiÅŸ ve yeniden yargılama kararı vermiÅŸtir.

Bunun yanında Amasra Cumhuriyet BaÅŸsavcılığınca alınan bilirkiÅŸi ön raporuna göre bilirkiÅŸilerce;“…Kazanın nedenleri, nasıl meydana geldiÄŸi, etkisi vb. gibi konuların daha saÄŸlıklı ortaya konulabilmesi için uygun bir zamanda ocak içinde çok kapsamlı çalışmaların yapılması gerektiÄŸi…” ifade edilmesine raÄŸmen, savcılık tarafından belirlenen bilirkiÅŸi heyetince –TTK yönetimi tarafından ocaktaki yangının devam etmesi gerekçe gösterilerek bilirkiÅŸi heyetinin ocak içine sokulmaması sonucu- ocak içine girerek keÅŸif ve görgüye dayalı ek rapor hazırlanmamışken,  Bartın Cumhuriyet BaÅŸsavcılığınca eksik incelemeyle ön rapor dayanak kabul edilerek iddianame, hazırlanmıştır. Oysa, ceza soruÅŸturması yapılmasının temel amacı, maddi gerçeÄŸin tereddüte yer bırakmayacak ÅŸekilde ortaya çıkarılmasıdır.

BİLİRKİŞİ ÖN RAPORU ÇOK AÇIK

14 Ekim 2023 tarihinden Türkiye TaÅŸkömürü Kurumu’nun Amasra Müessesi’nde maden faciası yaÅŸanmış ve bu facia sonucunda 42 madencimiz hayatını kaybetmiÅŸtir. Olayla ilgili olarak, 31.10.2022 tarihinde, 3 maden mühendisi,1 jeoloji mühendisi, 1 jeofizik mühendisi, 1 elektrik mühendisi ve 1 makine mühendisinden oluÅŸan 7 kiÅŸilik bilirkiÅŸi heyeti tarafından inceleme yapılmış ve bir  "BilirkiÅŸi Ön Raporu" hazırlanmıştır.

Bu raporda yer alan; TTK Genel Müdürü Kazım EroÄŸlu ile Müesseselerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ercan GebeÅŸ’in kusur durumları ile ilgili olarak BilirkiÅŸi Ön Raporu’ndaki açıklamada; “TTK Genel Müdürü, kazanın temel sebebi olarak tespit edilen havalandırma konusunda gerekli yatırımların yapılmamış olması, yüksek miktarda gaz içeren kömür damarlarında metan içeriÄŸinin azaltılması ve ocağın emniyetli hale gelmesi için gerekli metan drenajı ile ilgili yatırım ve araÅŸtırma faaliyetlerinde bulunmamış olmak, yeraltı maden iÅŸletmesinde, vardiya mühendisi sayısının yetersiz olması ve madende kontrol iÅŸlerinde yetersiz olunarak kazaya sebebiyet verdiÄŸi için kazada kusurlu bulunduÄŸu,

ATÄ°M ve diÄŸer Müesseselerden sorumlu TTK Genel Müdür Yardımcısı, havalandırma, yatırım ve araÅŸtırma geliÅŸtirme faaliyetlerinin yerine getirilmesi için gerekli sorumluluÄŸunu yerine getirmediÄŸi ve yine kömür damarlarının gaz içeriklerinin azaltılması için gerekli metan drenajı ile ilgili proje ve araÅŸtırma çalışmalarının yerine getirilmesinde baÅŸarılı olmadığı için kaza olayında kusurlu olduÄŸu” ifade edilmiÅŸtir.

BilirkiÅŸi Ön Raporu’nda, “Kaza ve Kusur Durum Çizelgesinde” kazanın meydana gelmesinde rol oynayan, "Kömür tozu Mücadelesi" maddesinden sorumlu bulunan, I.Ocak Mühendisi Hakan MengeÅŸ, "Havalandırma ve Kömür Tozu Mücadelesi" olmak üzere 2 maddeden sorumlu bulunan 2.0cak Mühendisi Levent Aydın, yine "Havalandırma ve Kömür Tozu Mücadelesi" olmak üzere 2 maddeden sorumlu bulunan Emniyet Mühendisi Åžahan Kahraman tutuklanmış, ancak Türkiye TaÅŸkömürü Kurumu Genel Müdürü Kazım EroÄŸlu "Havalandırma, Metan Drenajı ve Teknik Personel Sayısındaki Eksiklik" olmak üzere 3 maddeden, Müesseselerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ercan GebeÅŸ ise "Havalandırma ve Metan Drenajı" olma üzere 2 maddeden kusurlu bulunmasına raÄŸmen, bu kiÅŸiler hakkında hiçbir iÅŸlem yapılmamıştır.

Hatta Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı’ndan soruÅŸturma izni dahi istenmemiÅŸtir.  Bu durum da, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı’nın yanıtlaması istemi ile verdiÄŸim 04.11.2022 tarih, 7/74110 Esas Numaralı soru önergeme, 15.12.2022 tarihinde verilen “ Amasra Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı tarafından bahsi geçen kiÅŸiler hakkında herhangi bir soruÅŸturma izni talep edilmemiÅŸtir”  ÅŸeklindeki cevap ile açığa çıkmıştır. 

Amasra Maden Ocağında meydana gelen kazada BilirkiÅŸi Ön Raporu ile açıkça kusurlu bulunan, 2013 yılında Kozlu’da meydana gelen ve 8 işçinin yaÅŸamını yitirdiÄŸi grizu faciası nedeniyle 4 yıl hapis cezası alan, cezası daha sonra para cezasına çevrilen, iÅŸ kazaları yönünden sicil bozuk olan TTK Genel Müdürü Kazım EroÄŸlu, halen kurumu yönetmektedir.

BilirkiÅŸi Ön Raporu’nda alanında uzman kiÅŸilerce kazanın tüm yönleriyle ortaya konulabilmesi için maden ocağı içinde kapsamlı bir çalışma yürütülmesi gerektiÄŸine vurgu yapmasına raÄŸmen Bartın Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı ile Amasra BaÅŸsavcılığı tarafından, ocakta keÅŸif ve inceleme yapılmadan, fezleke ve iddianamenin bir “oldu bitti” ye getirilmeye çalışması kabul edilebilir deÄŸildir. Patlamanın olduÄŸu ocakta keÅŸif yapılmaması, Türkiye TaÅŸkömürü Kurumu Genel Müdürü Kazım EroÄŸlu ile Müesseselerden Sorumlu Genel Müdürü Yardımcısı Ercan GebeÅŸ’in lehine bir durum olup, bu yöneticilerin yargı eliyle korunmaya çalışıldığı şüphesini kuvvetlendirmektedir.

SORUMLULARIN YAKASINA BÖYLE Mİ YAPIŞIYORSUNUZ

 Amasra’da meydana gelen bu elim kazadan sonra CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan,19.10.2022 tarihinde partisinin grup toplantısında; “Kaza raporlarının ortaya çıkmasının ardından, ihmali olan kim varsa gözünün yaşına bakmayacağız. Can söz konusu olduÄŸunda affımız söz konusu olamaz. Hayatını kaybeden her madencimizin acısını yüreÄŸimizde hissediyoruz. Kadere inanan insanlarız. Elbette tespit edilince suçlunun yakasına yapışacağız” ÅŸeklinde konuÅŸmuÅŸtur.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez,18.10.2022 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yaptığı konuÅŸmada; Yeraltı çalışma alanlarında 24 saat boyunca izlenmekte, bilgiler de kayıt altına alınmaktadır. Karakutumuz var, her tür telsiz ve telefon görüşmesi kayıt altında. En ufak bir ihmal varsa gereÄŸi yapılacak” demiÅŸtir.

Adalet Bakanı olarak siz de 16 Ekim 2022 tarihinde; “Herhangi bir ihmal, kusur veya baÅŸka sebep varsa tespit edilecek ve ilgililer hakkında hukuki iÅŸlem yapılacaktır. Kimsenin endiÅŸesi ve tereddütü olmasın” ÅŸeklinde açıklama yaptınız.

Ancak bugün gelinen noktada, Amasra’daki facianın açığa çıkarılmasından daha çok, idari ve hukuki olarak Türkiye TaÅŸkömürü Kurumu’nun BilirkiÅŸi Ön Raporu ile kusurlu bulunan yöneticilerinin korunup kollandığı bir süreç yürütülmektedir.

YARGI ELÄ°YLE KORUNUYORLAR MI?

CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş, önergesinde şu soruların cevaplanmasını istedi;

1)Amasra Cumhuriyet BaÅŸsavcılığınca alınan bilirkiÅŸi ön raporuna göre bilirkiÅŸilerce;“…Kazanın nedenleri, nasıl meydana geldiÄŸi, etkisi vb. gibi konuların daha saÄŸlıklı ortaya konulabilmesi için uygun bir zamanda ocak içinde çok kapsamlı çalışmaların yapılması gerektiÄŸi…” ifade edilmesine raÄŸmen, savcılık tarafından belirlenen bilirkiÅŸi heyetince –TTK yönetimi tarafından ocaktaki yangının devam etmesi gerekçe gösterilerek bilirkiÅŸi heyetinin ocak içine sokulmaması sonucu- ocak içine girerek keÅŸif ve görgüye dayalı ek rapor hazırlanmamışken,  Bartın Cumhuriyet BaÅŸsavcılığınca eksik incelemeyle ön rapor dayanak kabul edilerek iddianame hazırlanması hukuka uygun mudur?

      2)31.10.2022 tarihli “BilirkiÅŸi Ön Raporu” na göre; Türkiye TaÅŸkömürü Kurumu Genel Müdürü Kazım EroÄŸlu, kazanın meydana gelmesindeki sebeplerden  "Havalandırma, Metan Drenajı ve Teknik Personel Sayısındaki Eksiklik" olmak üzere 3 maddeden kusurlu bulunmuÅŸken, hakkında herhangi bir soruÅŸturma baÅŸlatmak için Amasra Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı ve Bartın Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı tarafından Enerji Bakanlığından soruÅŸturma izni talep edilmemesi, hukuka uygun mudur? Bartın Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı ve Amasra Cumhuriyet BaÅŸsavcılığının bu kiÅŸi hakkında soruÅŸturma izni talep etmemesinin sebebi nedir?

      3)31.10.2022 tarihli “BilirkiÅŸi Ön Raporu”na göre; Türkiye TaÅŸkömürü Kurumu Müesseselerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ercan GebeÅŸ, kazanın meydana gelmesinde rol oynayan "Havalandırma ve Metan Drenajı" olma üzere 2 maddeden kusurlu bulunmuÅŸken, hakkında herhangi bir soruÅŸturma baÅŸlatılmaması veya soruÅŸturma baÅŸlatmak için Bartın Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı ve Amasra Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı tarafından Enerji Bakanlığından soruÅŸturma izni talep edilmemesi hukuka uygun mudur? Bartın Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı ile Amasra Cumhuriyet BaÅŸsavcılığının bu kiÅŸi hakkında soruÅŸturma baÅŸlatmasının veya soruÅŸturma izni talep etmemesinin sebebi nedir?

     4)TTK Genel Müdürü Kazım EroÄŸlu ile Müesseselerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ercan GebeÅŸ hakkında Bartın Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı ve Amasra Cumhuriyet BaÅŸsavcılığınca bilirkiÅŸi ön raporu yok sayılarak hiçbir iÅŸlem yapılmaması, Anayasa’nın 17’inci maddesindeki “yaÅŸam hakkı” ihlaline iliÅŸkin 09.05.2018 tarihli, 30449 sayılı Anayasa Mahkemesi kararına aykırı deÄŸil midir? Bartın Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı ve Amasra BaÅŸsavcılığınca yapılan bu iÅŸlemler ile Anayasa ihlal edilmemekte midir?

    5)TTK Genel Müdürü Kazım EroÄŸlu ile Müesseselerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ercan GebeÅŸ hakkında hiçbir iÅŸlem yapılmayarak, etkin bir ceza soruÅŸturması yürütülmemesi ile Anayasa’nın açıkça ihlal edilmesi sonucu ilerde maÄŸdurlar tarafından devlet aleyhine açılabilecek davalardan doÄŸacak tazminatları kim ödeyecektir?

    6)Türkiye TaÅŸkömürü Kurumu’nun idari yapısında hiyerarÅŸik olarak en tepede bulunan ve bilirkiÅŸi ön raporuna göre kusurlu bulunan Genel Müdür Kazım EroÄŸlu ile Müesseselerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ercan GebeÅŸ’in  “…gözlerinin yaşına bakılarak ve yakasına yapışılmayarak…” yargı eliyle korunmaya mı çalışılmaktadır?

    7)42 Madencimizin yaÅŸamını yitirdiÄŸi Amasra faciasında ceza soruÅŸturmasının Ãœlkemizin imza attığı uluslararası mevzuata, Anayasaya, Türk Ceza Kanununa, Ceza Muhakemeleri kanununa ve ilgili mevzuata uygun bir ÅŸekilde “YaÅŸam hakkı kapsamında devletin sahip olduÄŸu etkili soruÅŸturma yükümlülüğü, sorumluların belirlenmesini ve gerekiyorsa cezalandırılmasını saÄŸlayabilecek bir ceza soruÅŸturması yürütülmesi” için Bakanlığınızca ne gibi iÅŸlemler yapılmış ve tedbirler alınmıştır?

Haber : Zonguldak Post