"Yerli ve Milli Kömüre Ağır Darbe"

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in yanıtlaması istemi ile bir soru önergesi veren CHP’li DemirtaÅŸ; “Dünya piyasası içinde 1.sınıf kaliteye sahip kömür kategorisinde olan Zonguldak’taki “yerli taÅŸkömürü” üretimini desteklemek yerine, EPDK’nın “ithal kömürü” teÅŸvik edecek ÅŸekilde karar alması kabul edilemez” dedi.

CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş önergesinde şunları ifade etti:

DÜNYADA KÖMÜRE DÖNÜŞ VAR

“Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun, 29.03.2022 tarihinde alınan 10888 no’lu kararı, 30 Mart 2022 tarihinde 31794 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiÅŸtir. Buna göre; Elektrik üreticisi kurumlara kullandıkları hammaddenin yerli ya da ithal olması durumuna göre serbest piyasadaki elektrik satışları için satış fiyatı üst limiti getirilmiÅŸtir.1 Nisan 2022’den itibaren 6 ay süreyle uygulanmak üzere, ithal kömürle çalışan elektrik santralleri için bu üst limit 2500TL, yerli kömür kullanan elektrik santralleri için ise üst limit 1200TL olarak belirlenmiÅŸtir. Dünyada önemli enerji kaynaklarından biri olan kömüre hızla dönüş yaÅŸanırken, EPDK’nın yerli kömür üretimini zora sokacak, ithal kömür alımını teÅŸvik edecek bu kararı, kabul edilebilir bir karar deÄŸildir.

Rusya’nın Ukrayna’yı iÅŸgal etmesi ile birlikte doÄŸalgaz tedariÄŸinde yaÅŸanan sorunlar, pek çok ülkeyi önemli enerji kaynaklarından biri olan kömüre döndürmüş durumdadır. Almanya ve Ä°ngiltere kömürle üretim yapan elektrik santrallerine geri döneceÄŸini açıklarken, Alman Ekonomi Bakanı Robert Habeck tarafından yapılan açıklamada; kömür santrallerinin kullanım sürelerinin uzatılacağı ve kapasitelerinin arttırılması gerektiÄŸini ifade etmiÅŸtir. Dünya enerji ve kömür piyasalarında yaÅŸanan bu geliÅŸmeler sonucunda ilerleyen zamanlarda, kömür fiyatlarındaki yükseliÅŸin devam etmesi beklenmektedir. Dünya kömür piyasalarında yaÅŸanan bu geliÅŸmeler karşısında, yerli kömür üretimini arttıracak teÅŸvikler saÄŸlanması, dünya piyasaları içinde 1.sınıf kaliteye sahip kömür kategorisinde olan Zonguldak’taki “yerli taÅŸkömürü” üretiminin desteklemesi yerine, EPDK’nın “ithal kömürü” teÅŸvik edecek ÅŸekilde karar alması son derece yanlış olmuÅŸtur. Zonguldak’taki elektrik santrallerinde zaten çok sınırlı miktarda yerli kömür kullanmaktadır. EPDK’nın, “yerli kömür” ile çalışan santrallerdeki elektrik üst satış limitini 1200 TL, “ithal kömür” ile çalışan santrallerdeki elektrik üst satış limitinin 2 bin 500 lira olarak belirlemesi ile Zonguldak’taki elektrik santrallerinin sınırlı miktarda olan yerli kömür kullanımı tamamen sona erecektir.

20 İŞLETME KAPANABİLİR 2 BİN 800 KİŞİ İŞSİZ KALABİLİR

Yerli kömür kullanan elektrik santralleri için belirlenen 1200 TL’lik üst satış limiti, üretim maliyetlerinin çok altında bir miktardır. Zonguldak kömür havzasının, jeolojik yapısı nedeniyle, havzada mekanize yöntemler kullanılamamakta, kömür üretimi emek yoÄŸun ÅŸekilde maden işçileri eliyle çıkarılabilmektedir. Bu nedenle Zonguldak maden havzasındaki üretimin ülkemizdeki diÄŸer maden sahaları ile kömür üretim miktarı ve maliyetleri açısından karşılaÅŸtırılması doÄŸru deÄŸildir. Zonguldak’ta, özel sektör tarafından iÅŸletilen rödövanslı sahalarda, üretim maliyetleri daha yüksektir.  Son yıllarda döviz kurları ve enflasyona baÄŸlı olarak rödövanslı sahalarda, işçilik, enerji, akaryakıt, malzeme ve ekipman maliyetlerinde çok ciddi artışlar meydana gelmiÅŸtir. EPDK’nın kararının uygulanacağı 6 ay boyunca, Zonguldak’taki atıl ocaklardaki taÅŸkömürünü çıkararak ekonomiye kazandıran rödövanslı saha iÅŸletmecilerinin, yüksek maliyetler karşısında dayanabilmesi ve ayakta kalabilmesi mümkün deÄŸildir.  Bu karar, Zonguldak’taki 20 rödövans iÅŸletmesinin üretimlerini durdurmasına, hatta iÅŸletmelerin kapatılmasına, bu iÅŸletmelerde çalışan 2 bin 800 işçinin iÅŸsiz kalmasına ve elektrik santrallerinde de üretimin durmasına neden olabilecek bir karardır. 

RÖDÖVANSÇILARA ÜVEY EVLAT MUAMELESİ YAPILIYOR

Elektrik alımında ithal kömür kullanan santraller ile yerli kömür kullanan santraller arasındaki fiyat farkı nedeniyle, santrallerin yerli kömür alımını durdurması ya da kömür fiyatında yüksek oranda indirime gidilmesi durumlarında, rödövanslı saha işletmeleri yüksek üretim faaliyeti ve düşük kömür fiyatlarının altında daha fazla ezilecek dolayısıyla çok kısa sürede kapanma noktasına gelecektir. Milli ve yerli enerji politikası kapsamında, zorlu ekonomik koşullar altında kömür üretimi yapan ve istihdam sağlayan ve özel sektör eliyle yapılan kömür madenciliği havzada tamamen duracaktır.

EPDK’nın söz konusu kararı ile serbest piyasaya doÄŸrudan müdahale edilmekte, ithal kömürü teÅŸvik eden bu kararla, Zonguldak’ın ve Türkiye’nin ekonomisi ile istihdamına önemli katkılar sunan yerli ve milli kömür üreten rödövanslı saha ÅŸirketlerine üvey evlat muamelesi yapılmaktadır. GeçmiÅŸten bugüne kömür ile var olmuÅŸ bir kent olan Zonguldak açısından bu karar anlaşılabilir, kabul edilebilir ve uygulanabilir bir karar deÄŸildir. Oysa yapılması gereken, yerli kömür üreten rödövansçılar desteklenmeli, EPDK’nın aldığı karar yeniden deÄŸerlendirilerek, yerli kömür kullanan santrallerdeki elektrik satış üst limitinin en azından ithal kömür kullanan santrallerdeki üst limite yükseltilerek ithal kömür ile yerli kömür arasındaki ayrımcılık kaldırılmalıdır.

AK PARTÄ°’NÄ°N YANLIÅž ENERJÄ° POLÄ°TÄ°KALARI TAÅžKÖMÃœRÃœ ÃœRETÄ°MÄ°NÄ° DÜŞÜRDÃœ

Zonguldak 1.5 milyar tonluk geniÅŸ taÅŸ kömürü rezervine sahip Türkiye’deki tek havzadır. Zonguldak’ta çıkarılan taÅŸkömürü, dünyadaki kömür sınıflandırması içinde, koklaÅŸabilme özelliÄŸi olan, yüksek kalorili 1.sınıf taÅŸkömürüdür. Zonguldak’taki taÅŸ kömürü üretiminin bir kısmı Türkiye TaÅŸkömürü Kurumu tarafından, bir kısmı da özel sektör tarafından yapılmaktadır. Özel sektör, Türkiye TaÅŸkömürü Kurumu’na ait bazı sahaları rödövans usulü ile iÅŸletmekte ve daha ziyade atıl durumda olan ocaklardaki kalan kömürü çıkarmaktadır. Özellikle ağır sanayi, demir çelik ve elektrik santrallerinde kullanılan taÅŸkömürü üretimi, maalesef Ak Parti’nin yanlış enerji politikaları sonucunda, son 20 yılın en düşük seviyelerine gerilemiÅŸ durumundadır. 2002 yılında Türkiye TaÅŸkömürü Kurumu ve rödövanslı sahalardaki toplam taÅŸkömürü üretimi; 2 milyon 312 bin 555 ton iken, 2021 yılında; Türkiye TaÅŸkömürü Kurumu’nun satılabilir taÅŸkömürü üretimi 870 bin 18 ton, rödövanslı sahalardaki üretim de 336 bin ton olmak üzere toplam 1 milyon 206 bin 18 tona düşmüştür.

İTHAL KÖMÜR 400 DOLAR

 Ãœlkemizde, hem TTK hem de rödövanslı sahalarda özel sektör eliyle üretilen taÅŸkömürünün ihtiyacımızı karşılamaması nedeniyle yıllık ortalama 38 milyon ton taÅŸ kömürü ithal edilmekte, taÅŸkömürü ithalatına ise yıllık ortalama 4.5 milyar dolar ödeme yapılmaktadır. Bu da cari açığı arttıran önemli ithalat kalemlerinden birini oluÅŸturmaktadır. Her fırsatta “yerli ve milli” üretimden söz eden Ak Parti Ä°ktidarı, taÅŸkömürü gibi stratejik bir üründe “yerli ve milli” üretimi deÄŸil, ithal kömürü teÅŸvik etmiÅŸ, kömürün baÅŸkenti olan Zonguldak’a, Rusya’dan, Avusturalya’dan, Güney Afrika’dan, Güney Amerika’dan, Malezya’dan, Kanada’dan, Ukrayna’dan, Kolombiya’dan kömür ithal edilmesine neden olmuÅŸtur. Bugün, dünyada koklaÅŸabilme özelliÄŸi olan, yüksek kalorili, 1.sınıf taÅŸkömürü olarak sınıflandırılan, Güney Amerika, Rusya gibi ülkelerden ithal edilen taÅŸkömürünün ton başına fiyatı 380-400 dolar olup, 21.06.2022 tarihi itibariyle 17.35 dolar kuru üzerinden, Türk Lirası karşılığı yaklaşık 7 bin liradır. Güney Afrika, Malezya gibi ülkelerden ithal edilen ve daha düşük kalitede olan 2.sınıf kömürün ton başına fiyatı ise 220 dolar olup önergenin verildiÄŸi tarih itibariyle, Türk Lirası karşılığı yaklaşık 4 bin Türk lirasıdır. Avrupa Kömür ve Linyit BirliÄŸi(EURACOAL),Genel Sekreteri Brian Ricketts; kömür fiyatlarının “tarihi zirvelerin kat ve kat üzerinde” olduÄŸunu açıklamıştır. 25 Mayıs 2022 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi, KÄ°T Komisyonu toplantısında, Türkiye TaÅŸkömürü Kurumu Genel Müdürü Kazım EroÄŸlu da; ithal kömür fiyatlarının ton başına 300-400 dolar bandında seyrettiÄŸini ifade etmiÅŸtir. Kaldı ki Türkiye TaÅŸkömürü Kurumu tarafından KARDEMÄ°R’e satılacak kömür için ton başına 400 dolar talep edilmiÅŸ ancak KARDEMÄ°R’in 320 dolar vermesi üzerine anlaÅŸma saÄŸlanamamıştır.

İTHAL KÖMÜR ÇEVREYE DAHA ÇOK ZARAR VERİYOR

Öte yandan ithal kömür, içeriÄŸindeki kükürt oranının yüksek olması nedeniyle çevreye çok daha fazla zarar vermektedir. Zonguldak’ta üretilen yerli kömür ise içerdiÄŸi kükürt oranının düşük olması nedeniyle, ithal kömüre göre çevreye çok daha az zarar vermektedir. Bu nedenle çevre açısından da yerli kömürün kullanılması ve yerli kömür üretiminin teÅŸvik edilmesi çok daha doÄŸru olmaktadır

ENERJİ FİYATLARINI RÖDÖVANSLI SAHA ÜRETİCİLERİ Mİ ARTTIRDI?

CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş önergesinde şu soruların yanıtlanmasını istedi;

1)Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun, ithal kömürle çalışan santraller için serbest piyasadaki elektrik satışlarındaki üst limitin 2500TL, yerli kömür kullanan santraller için ise serbest piyasadaki elektrik satışlarındaki üst limitin 1200TL olarak belirlemesinin nedeni nedir? EPDK, hangi gerekçe ile böyle bir karar almıştır?

2)Kömür üretim maliyetinin, yerli kömür kullanan santraller için serbest piyasadaki elektrik satış üst limiti olan 1200 TL’nin çok üzerinde olduÄŸunun bilinmesine raÄŸmen, yine de, yerli kömür kullanan elektrik santrallerinde elektrik satış üst limitinin 1200 TL olarak belirlenmesinin nedeni nedir? Bu durum elektrik santrallerinde yerli kömür kullanımını tamamen ortadan kaldırmayacak mıdır?

3)Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun serbest piyasaya, ithal kömüre ayrıcalık verecek ÅŸekilde müdahale etmesi doÄŸru mudur? Ä°thal kömüre yerli kömürden iki kat daha fazla fiyat vermek “yerlilik ve millilik” ile ne kadar baÄŸdaÅŸmaktadır?

4)Linyit kömürü üretilen havzalar ile Zonguldak’taki taÅŸkömürü havzaları arasında üretim maliyetleri arasında fahiÅŸ bir fark olmasına raÄŸmen, tüm kömür üretim havzalarının bir tutulmasının nedeni nedir?

5)EPDK’nın bu kararı alırken, her kömür havzasının özellikleri ile üretim maliyetlerini göz önünde bulundurması gerekmez miydi?

6)Zonguldak’taki onlarca rödövanslı saha kömür iÅŸletmesinin faaliyetini durdurmak zorunda kalmasından ve buralarda istihdam edilen 2 bin 800 işçinin iÅŸsiz kalmasından kim sorumlu olacaktır?

7)Zonguldak’ta, binlerce kiÅŸiye istihdam saÄŸlayan, atıl ocaklarda kalan taÅŸkömürünü ekonomiye kazandıran ve Türkiye’nin enerjideki dışa bağımlılığını yaptıkları yerli üretimle azaltan, rödövanslı saha kömür üreticilerinin çok zor durumda bırakacak böyle bir karar neden alınmıştır?

8)Enerji fiyatlarındaki fahiÅŸ artışın sebebi rödövanslı sahalarda “yerli ve milli “ kömür üreten, kömür ÅŸirketleri midir ki, bu ÅŸirketleri cezalandıracak ÅŸekilde yanlış bir karar aldınız?

9)Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun, ithal kömür kullanımını teÅŸvik eden ama “yerli ve milli” üretime çok ağır darbe vuracak olan kararı yeniden gözden geçirecek misiniz?

10)Yerli ve mili enerji politikaları çerçevesinde, yerli ve milli kömür üretiminin ve istihdamın artması, rödövanslı sahalarda üretim yapan şirketlerin sorunlarını çözmeyi düşünüyor musunuz?

Haber :